19/07/2019
Blog
Çocuğun Enerjisini Yönetme
Her insanın doğuştan gelen bir enerji tipi ve yapısı var. Varoluşumuz bu enerji üzerine kuruludur. Kimimizin enerjisi dingin, sakin ve kontrollüdür, kimimizin enerjisi ise yüksek, hızlı, atak ve daha az kontrollüdür. Huzurumuz da huzursuzluğumuz da bu enerji alanımıza olduğu gibi yansır. Enerji tipimiz aynı zamanda kişiliğimizin de temelini oluşturur. Öyle ki ilişkilerimizi bu enerjimize göre kurar, işlerimizi buna göre yapar ve hayatımızı enerjimize göre yaşarız.
Çocuk yetiştirmek demek, onların enerjisini yönetmek demektir.
Enerji tipimiz çocukluktan itibaren kendini belli eder. Çocukların doğası gereği doğuştan getirdikleri bu enerji tipi, onların duygularına, düşüncelerine ve davranışlarına yansır. Kimisi çok konuşur kimisi az, kimi çocuk duygularını yoğun ve coşkulu şekilde yaşar kimi çocuk ise duygularını pek belli etmez, kimi çocuk sürekli kıpır kıpırdır, hareket edip durur kimi çocuk ise oturduğu yerde uzun süre oynayabilir… Dolayısıyla çocuk yetiştirmek demek, bir anlamda onların enerjisini yönetmek demektir. Bir çocukla iletişim kurarken, ona bir şey söylerken, sorumluluk verirken, kural koyarken, onların bu enerji tipleri ve yapılarını dikkate almak son derece önemlidir.
Yazla birlikte enerji artışına dikkat…
Okulların kapanması ve yaz ayına girişle birlikte çocukların duygu durumlarında da doğal olarak değişimler olur. Uzun süre kapalı mekânlarda kalan çocuklar âdeta güneşe doğru hücum ederler. Evde durmak istemezler, sebepsizce koşuşturmaktan hoşlanırlar, masa başı çalışma yapmak yerine hareketli aktiviteleri tercih ederler, yetişkinlerin söylediklerini dikkate almazlar… Bu nedenle yetişkinlerin işini zaman zaman zorlaştırırlar. Bu süreci iyi yönetemeyen anne-babalar, kendilerini sık sık bir çatışmanın içinde bulabilirler.
Çocukların enerjisini yönetmek için neler yapılmalıdır?
Hareket edebileceği ortamlara götürülmelidir. Çocuklara, gün içinde koşup oynayabilecekleri ve özgürce hareket edebilecekleri ortamların sağlanması gerekir. Özellikle bahçe oyunlarına önem verilmeli ve sınıfta kalmak zorunluluk değilse, dış mekânlarda olmaya özen gösterilmelidir. Çocukların hareket edeceği mekânların riske açık olmayan yerler olması için de çaba harcanmalıdır.
Kurallı ortamlar azaltılmalıdır. Kurallar önemlidir ve sosyalleşmenin en kritik unsurlarından biridir. Ancak çocukların doğasından gelen hareketlilik zaman zaman kurallarla çatışmayı kaçınılmaz hâle getirir. Özellikle güneşle birlikte çocukların hareket ihtiyacı arttığı için bu risk daha da artar. Bu nedenle, mümkün olduğunca daha az kural gerektiren ortamlar sunmaya özen gösterilmelidir. Daha esnek oyunlar oynatılmalı ve zorunlu olmadıkça kurallarla ilgili abartılı beklentiler içine girilmemelidir.
Müzikten yararlanılmalıdır. Müzik, dans gibi etkinlikler çocuğun enerjisini yönetmek için kullanılabilecek en güçlü araçlardandır. Bu nedenle, okulda ya da evde koşulların izin verdiği ölçüde, müzik ve dans ortamları sunulmalıdır. Şarkı söyleme, enstrüman çalma, ritim tutma, taklit yapma, jest-mimik çalışmaları vb. faaliyetler çocuklar için son derece keyifli ve ilgi çekici olacaktır.
Doğa ile iç içe olunmalıdır. Fırsat buldukça açık hava yürüyüşleri yapma, kontrollü ortamlarda ağaca tırmanma, bisiklete binme, çimenlerde çıplak ayakla yürüme, uygun ortamlarda yer oyunları oynama vb. etkinlikler çocuklara harika kazanımlar sağlar.
Hayvanlarla vakit geçirme imkânı sunulmalıdır. Çocuklar hayvanları çok sever. Genel olarak da hayvanlarla kolay iletişim kurarlar. Evde mümkün olabildiği kadar bir hayvanın bakımını üstlenme, evcil hayvanlarla oyunlar oynama, bir hayvana dokunma, onu sevme gibi aktiviteler de enerji yönetimi açısından çok etkili sonuçlar doğurur. Mümkün olabiliyorsa ata binme de çocuk açısından unutulmaz anlardan biri olacaktır.
Su oyunları oynamasına izin verilmelidir. Çocuklar suyla oynamaktan büyük keyif alır. Havaların ısınmasıyla birlikte, çocukların su oyunları oynamasına izin verilmelidir. Bir miktar üstlerinin kirlenmesine de tepki gösterilmemelidir. Sonuçta, suyun sakinleştirici ve dinlendirici etkisi çocuğun enerjisini yönetmeyi sağlayacak en etkili yöntemlerden biridir.
Dr. Oktay Aydın
